Στο Νέο Ηράκλειο (της Αττικής) πάνω από την κεντρική πλατεία του σταθμού ΗΣΑΠ, στη συμβολή των οδών Φιλλύρων και Πευκών, βρίσκεται ένα όμορφο παλαιικό κτήριο, μια έπαυλη, μέσα σε ένα όμορφο κήπο. Η «Βίλα Αλίκη», η εξοχική κατοικία της Πριγκίπισσας Αλίκης της Ελλάδος.
Η έπαυλη κτίστηκε γύρω στο 1920 και άνηκε, πριν γίνει ιδιοκτησία της Πριγκίπισσας Αλίκης, στην οικογένεια Παπαδάκη. Πρόκειται για ένα τριώροφο κτήριο με αυστηρές γραμμές, τύπου πυργόσπιτου. Η αρχιτεκτονική του έχει στοιχεία βυζαντινά και μπαρόκ.
Τον Μάιο του 1967, ο γιος της Αλίκης, Δούκας του Εδιμβούργου Φίλιππος, και η σύζυγός του Βασίλισσα Ελισάβετ, της ζήτησαν ν’ αναχωρήσει από την Ελλάδα και να πάει να ζήσει μαζί τους στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ.
Έτσι, η Πριγκίπισσα Αλίκη φεύγοντας από την Ελλάδα δώρισε την έπαυλη στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για φιλοξενία και αναψυχή των ηλικιωμένων.
Μάλιστα με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση του Ε.Ε.Σ. ιδρύθηκε το πρώτο κέντρο αναψυχής για την Γ′ ηλικία που αποτέλεσε τον προπομπό των ΚΑΠΗ που ακολούθησαν με ιδιαίτερη κοινωνική αποδοχή την δεκαετία του ’80.
Η Διοίκηση του Ε.Ε.Σ. την δεκαετία του 1980 δεν κατέβαλε τις ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων και οδήγησε, αν όχι προκάλεσε σκόπιμα, τον πλειστηριασμό του ακινήτου.
Η τιμή εκκίνησης ορίστηκε σε 20.000.000 δρχ. ήτοι περίπου 59.000 ευρώ. Οι ιδιώτες πλειοδότες κατάφεραν να αποκτήσουν το ακίνητο αντί του ποσού των 20.019.000 δρχ.
Τα γεγονότα αυτά συνέβησαν το 1985-1986. Ακολούθησε ένας μεγάλος αγώνας και κατάληψη του κτηρίου από τα μέλη του ΚΑΠΗ ώστε να διατηρηθεί ο Δημόσιος χαρακτήρας του χώρου και να μην κατεδαφιστεί. Τελικά επήλθε η έξωσή τους.
Ευτυχώς το 1987 το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ χαρακτήρισε το ιστορικό νεοκλασικό με τον αύλειο χώρο του διατηρητέα και έτσι στέκει ακόμα στην θέση του.
Ο Δήμος Ηρακλείου το 1994 αγόρασε το κτήριο, το ανακαίνισε και λίγο αργότερα και τον αύλειο χώρο με τα βοηθητικά κτίσματα. Έτσι συνεχίζεται μέχρι τώρα η λειτουργία του ως ΚΑΠΗ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.
Αυτό το «άγνωστο» κτήριο για πολλούς, ακόμη και για κατοίκους του Ν. Ηρακλείου, απέκτησε τον Απρίλιο του 2018 στον περίβολο του επί της οδού Φιλλύρων μια πινακίδα που μας πληροφορεί πως:
«Το κτήριο αυτό υπήρξε θερινή κατοικία της Πριγκίπισσας Αλίκης (του Μπάττενμπεργκ 1885-1969), συζύγου του Πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδας και μητέρας του Φίλιππου, συζύγου της βασίλισσας Ελισάβετ Β΄ της Αγγλίας.
Η Πριγκίπισσα Αλίκη ασχολήθηκε με φιλανθρωπίες και δώρισε τη θερινή της κατοικία στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, μέχρι που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 πέρασε στην ιδιοκτησία του δήμου Ηρακλείου Αττικής».
Σημ.: Η φωτογραφία στην πινακίδα δεν απεικονίζει, εκ παραδρομής, την πριγκίπισσα Αλίκη, αλλά την κόρη της, πριγκίπισσα Σοφία της Ελλάδος, το τέταρτο παιδί και κόρη του πρίγκιπα Ανδρέα και της πριγκίπισσας Αλίκης.
Οι παλαιοί θυμούνται την Πριγκίπισσα Αλίκη, γηραιά σεβάσμια αφοσιωμένη Ερυθροσταυρίτισσα με την γκρι ενδυμασία και τον «σκούφο» με τον κόκκινο κεντητό σταυρό. Μετέβαινε, από το διαμέρισμά της στην οδό Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι, που ήταν η κύρια κατοικία της, μ΄ ένα απλό αυτοκίνητο Ford Anglia, στην εξοχική της έπαυλη στην οδό Πευκών 10, που ήταν και τα γραφεία του Τάγματος «Χριστιανική Αδελφότητα της Μάρθας και της Μαρίας» που είχε η ίδια ιδρύσει μετά το Β’ Π. Πόλεμο.
Η τοποθέτηση της πινακίδας είναι μια υπενθύμιση για την μεγάλη και όχι προσχηματική φιλανθρωπική δραστηριότητα της Πριγκίπισσας Αλίκης ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της κατοχής.
Η Αλίκη, με τη σκέψη να ενισχύσει τους Έλληνες στις δύσκολες στιγμές, έμεινε στην Αθήνα κατά την γερμανική κατοχή.
Ανέλαβε την διαχείριση πολλών ορφανοτροφείων, άρχισε να διοργανώνει συσσίτια και να συμμετέχει εθελοντικά στην διανομή τους, προσφέροντας σημαντικό κοινωνικό έργο.
Η Πριγκίπισσα Αλίκη (στην φωτογραφία) ήταν σύζυγος του Πρίγκιπα Ανδρέα της Ελλάδος, γιου του Βασιλιά Γεωργίου Α′, και μητέρα του μετέπειτα συζύγου της Βασίλισσας Ελισάβετ Β′ του Ηνωμένου Βασιλείου, Δούκα Φιλίππου του Εδιμβούργου.
Η Αλίκη και ο Ανδρέας μαζί με τα παιδιά τους στο Σαιν Κλου στο Παρίσι το 1928 κατά την επέτειο των αργυρών γάμων τους. Από αριστερά καθιστοί: Μαργαρίτα, Αλίκη (δίπλα της ο Φίλιππος όρθιος), Ανδρέας και Θεοδώρα. Από αριστερά όρθιες: Καικιλία και Σοφία.
(Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος)
