Με πρωτοβουλία της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, παρουσιάστηκε την Παρασκευή, 5 Οκτωβρίου 2018 στους αιρετούς των Δήμων του λεκανοπεδίου, το πλαίσιο οργάνωσης και διαχείρισης/αντιμετώπισης των σεισμών εκ μέρους των Δήμων της Αττικής.
Η παρουσίαση έγινε από τον Δρ. Ευθύμιο Λέκκα, Πρόεδρο του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) ο οποίος και είχε την επιστημονική ευθύνη σύνταξης της σχετικής μελέτης που έγινε από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο για λογαριασμό της Π.Ε.Δ.Α.
Ο κ. Ευθ. Λέκκας παρουσίασε με την υποστήριξη τεχνικών μέσων τον κεντρικό άξονα των απαιτούμενων δράσεων πολιτικής προστασίας που πρέπει να αναληφθούν από τους Δήμους σε περίπτωση σεισμικού κινδύνου και ακολούθησε συζήτηση με τους εκπροσώπους των Δήμων στην διάρκεια της οποίας απαντήθηκαν κρίσιμα ερωτήματα επικεντρωμένα κατά το πλείστον στις πρώτες στιγμές μετά την εκδήλωση του σεισμού.
Αναφερόμενος ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, κ. Γιώργος Ιωακειμίδης στην κρισιμότητα του αντικειμένου της Ημερίδας, τόνισε μεταξύ άλλων ότι «προχωρήσαμε στην ανάθεση σύνταξης της μελέτης για την αντιμετώπιση των σεισμών με το σκεπτικό ότι η αυτοδιοίκηση πρέπει να λειτουργεί και να δρα έναντι των μεγάλων κινδύνων που μπορούν να προκληθούν από κάθε λογής φυσική αιτία, βάσει ενός σταθερού σχεδίου όπου ο καθένας θα έχει τη δική του ευθύνη στο πλαίσιο ενός και μόνο στόχου, να είμαστε στις κρίσιμες στιγμές, χρήσιμοι και αποτελεσματικοί προς τους συνδημότες μας.»
Ολοκληρώνοντας την σύντομη αναφορά του ο Πρόεδρος της Π.Ε.Δ.Α, προανήγγελλε στους παριστάμενους Δημάρχους, Δημοτικούς Συμβούλους και εκπροσώπους της Πολιτικής Προστασίας των Δήμων ότι τον επόμενο μήνα θα διοργανωθεί μία ακόμη Ημερίδα με αντικείμενο τις πλημμύρες με αφορμή την συμπλήρωση ενός έτους από τις καταστρεπτικές πλημμύρες της Δυτικής Αττικής.
Ακολουθεί το πλαίσιο οργάνωσης και διαχείρισης/αντιμετώπισης των σεισμών εκ μέρους των Δήμων της Αττικής, όπως παρουσιάστηκε από τον Δρ. Ευθύμιο Λέκκα στη διάρκεια των εργασιών της Ημερίδας στην αίθουσα συνεδριάσεων της Π.Ε.Δ.Α.
Δράσεις πολιτικής προστασίας Δήμων για την αντιμετώπιση σεισμικού κινδύνου
Στάδιο Πρόληψης
Λαμβάνονται μέτρα και δράσεις που αφορούν την ετοιμότητα του Δήμου τόσο σε επίπεδο ανθρώπινου Δυναμικού όσο και σε Επίπεδο μέσων για τη Διαχείριση των έκτακτων αναγκών που θα προκύψουν από την εκδήλωση ενός σεισμικού φαινομένου.
Με γνώμονα τις οδηγίες του Ο.Α.Σ.Π. να πραγματοποιηθεί προσεισμικός έλεγχος στα κτήρια αρμοδιότητας του εκάστοτε Δήμου.
Σύνταξη ή Επικαιροποίηση Μνημονίων Ενεργειών από το Γραφείο Πολιτικής Προστασίας κάθε Δήμου.
Σύνταξη ή Επικαιροποίηση Καταλόγου Επιχειρησιακών Μέσων.
Σύγκληση Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου σε ετήσια βάση.
Αναζήτηση φορέων για την σύνταξη μνημονίων συνεργασίας με σκοπό την εύρεση περισσότερων πόρων για την αντιμετώπιση των συνεπειών που θα προκληθούν από την εκδήλωση ενός σεισμικού γεγονότος.
Σύνταξη ή Επικαιροποίηση Μητρώου υπαλλήλων που δύναται να συμβάλλουν στο έργο της Γενικής Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών.
Ενημέρωση Κοινού σύμφωνα με τις οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας, για τα μέτρα αυτοπροστασίας.
Σύσταση επιτροπής για την καταγραφή ζημιών.
Διενέργεια Ασκήσεων Ετοιμότητας για την Εκπαίδευση των υπαλλήλων και την αναβάθμιση της επιχειρησιακής τους ετοιμότητας.
Ορισμός ή επανέλεγχος υπαίθριων χώρων, στους οποίους θα κατευθυνθούν οι κάτοικοι σε περίπτωση σεισμού.
Σύγκλιση Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου
Σκοπός του είναι ο καλύτερος συντονισμός των φορέων που εμπλέκονται σε επίπεδο Δήμου για την διαχείριση του σεισμικού κινδύνου.
Εξετάζεται:
• Η ετοιμότητα των υπηρεσιών σε επίπεδο Δήμου που εμπλέκονται σε δράσεις πολιτικής προστασίας στην αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση σεισμών, βάσει του αντίστοιχου σχεδιασμού τους.
• Αποσαφηνίζονται οι αρμοδιότητες και οι ρόλοι που μπορούν να αναλάβουν οι συμμετέχοντες φορείς, με βάση το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους και του σχεδιασμού τους σε έργα και δράσεις πολιτικής προστασίας, στην αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση σεισμών.
• Αμοιβαία ενημέρωση για την διαθεσιμότητα δυναμικού πόρων και μέσων των φορέων που εκπροσωπούνται σ’ αυτό για την υλοποίηση των δράσεων και μέτρων πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση σεισμών. Στο Συντονιστικό Τοπικό Όργανο πρέπει να κληθούν και εκπρόσωποι της οικείας Δημοτικής Υπηρεσίας Ύδρευσης και Αποχέτευσης με στόχο να ενημερώσουν σχετικά με τα μέτρα προστασίας υποδομών ύδρευσης.
• Επιλύονται ζητήματα που αφορούν με την επικοινωνία των φορέων μετά την εκδήλωση σεισμού (διασφάλιση επικοινωνίας – εναλλακτικά μέσα επικοινωνίας – ασύρματα δίκτυα).
Στάδιο Αντιμετώπισης
Ο Δήμαρχοι αμέσως μετά την εκδήλωση ενός σεισμικού γεγονότος επικοινωνεί και ενημερώνεται με τις κατά τόπους υπηρεσίες ΕΛΑΣ και Πυροσβεστικού Σώματος, τους αρμοδίους Αντιδημάρχους, τους Προέδρους των Δημοτικών τους Ενοτήτων και τον Πρόεδρο της οικείας Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης. Ακολούθως ενημερώνει τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας.
Η συλλογή πληροφοριών δεν σταματά. Είναι σημαντικό να συλλέγονται συνεχώς πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατεί στο Δήμο ώστε να παρέχεται άμεσα βοήθεια στους πληγέντες. Θα πρέπει να ενημερωθεί ο Περιφερειάρχης και ο αρμόδιος Αντιπεριφερειάρχης ώστε να συντονίζονται καλύτερα οι δράσεις πολιτικής προστασίας.
Η επικοινωνία ανάμεσα σε όλους τους επιχειρησιακούς φορείς θα πρέπει να είναι εξασφαλισμένη, όπως και η ενημέρωση του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας(ΚΕΠΠ)/ Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων(ΕΣΚΕ).
Ο Δήμος οφείλει να διαθέσει όλα τα μέσα που έχει για το έργο διάσωσης και απεγκλωβισμού. Επιπροσθέτως πρέπει να συγκροτηθούν συνεργεία από υπαλλήλους των Τεχνικών και άλλων Υπηρεσιών προκειμένου να μεταβούν στην πληγείσα περιοχή και να καταγράψουν τις ζημίες που έχουν υποστεί οι υποδομές από το σεισμό και τα συνεπακόλουθα φαινόμενα.
Σκοπός της καταγραφής είναι η εκτίμηση του χρόνου, των μέσων και του ανθρώπινου δυναμικού που θα απαιτηθεί για την άμεση αποκατάσταση και λειτουργία αυτών.
Οι Δήμοι που έχουν συντάξει μνημόνια συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς είναι δυνατό να ενεργοποιηθούν για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών.
Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της οικείας Περιφέρειας είναι δυνατό να συνδράμει με υλικά και άλλα μέσα προκειμένου να ενισχύσει την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση σεισμού εφόσον της ζητηθεί βοήθεια από τον Δήμο που έχει πληγεί. Αντίστοιχο αίτημα για παροχή βοήθειας ο Δήμος μπορεί να αποστείλει και στους φορείς κεντρικής διοίκησης μέσω του ΚΕΠΠ/ΕΣΚΕ.
Περεταίρω ενέργειες του Δήμου είναι:
Έλεγχος του Δικτύου Ύδρευσης και Αποχέτευσης, απομάκρυνση εμποδίων από το οδικό δίκτυο.
Έκδοση Ανακοινώσεων και Δελτίων Τύπου για την ενημέρωση του κοινού για την αντιμετώπιση των εκτάκτων αναγκών και τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας.
Έκδοση Ανακοινώσεων και Δελτίων Τύπου για την ενημέρωση του κοινού για τη λειτουργία τηλεφωνικής γραμμής στην οποία μπορούν να απευθύνονται οι πολίτες που έχουν πληγεί.
Αίτημα προς την οικεία Περιφέρεια για την κήρυξη του Δήμου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Λήψη απόφασης για την οργανωμένη – προληπτική απομάκρυνση κατοίκων, ιδίως από περιοχές εκτεταμένων καταρρεύσεων ετοιμόρροπων κτιρίων ή στοιχείων τους κατά τη μετασεισμική περίοδο.
Οργάνωση των χώρων καταφυγής, διανομής πόσιμου ύδατος καθώς και φαγητού.
Αποκατάσταση οδικού δικτύου με την απομάκρυνση μπάζων από το οδόστρωμα.
Αποκατάσταση ζημιών στο δίκτυο ύδρευσης, αποχέτευσης καθώς και υποστήριξη του έργου των συνεργείων αποκατάστασης των δικτύων κοινής ωφέλειας (Life Lines) με τα μέσα που διαθέτει ο Δήμος.
Ενεργοποίηση Εθελοντικών Οργανώσεων και ένταξη αυτών στην πολιτική προστασία.
Σε περίπτωση που ο Δήμος έχει στην αρμοδιότητά του Λιμενικές εγκαταστάσεις, μετά την εκδήλωση ενός σεισμικού φαινομένου θα πρέπει να προβούν σε έλεγχο των Λιμενικών Υποδομών αλλά και να εξετάσουν την πιθανότητα μεταβολών της μορφολογίας του πυθμένα σε συνεργασία με τις αρμόδιες λιμενικές αρχές.
Μέτρα που Αφορούν τις Σχολικές Μονάδες
Θα πρέπει να οριστούν αρμοδιότητες στο εκπαιδευτικό και διοικητικό προσωπικό, εφόσον υπάρχει. Οι ρόλοι και αρμοδιότητες του προσωπικού πρέπει να προσδιορίζονται τόσο για την προσεισμική, όσο και για την άμεση μετασεισμική περίοδο.
Οι αρμοδιότητες που αφορούν τη μετασεισμική περίοδο πρέπει να καθορίζονται κυρίως ανάλογα με τον χώρο που βρίσκεται ο καθένας την ώρα του συμβάντος και όχι απαραίτητα να συσχετίζονται με συγκεκριμένο πρόσωπο.
Οι εκπαιδευτικοί που έχουν διδακτικά καθήκοντα την ώρα της έκτακτης ανάγκης έχουν ως προτεραιότητα την προστασία τη δική τους και των παιδιών την ώρα του σεισμικού συμβάντος και την στη συνέχεια ασφαλή εκκένωση του κτιρίου μετά το τέλος του σεισμού και τη συγκέντρωση των παιδιών στον χώρο καταφυγής με τη διαδικασία που ορίζεται στο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης του σχολείου (ΟΑΣΠ, 2015). Εν συνεχεία οι μαθητές θα παραλειφθούν από τους γονείς ή τους κηδεμόνες τους.
Οι Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης συλλέγουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις του σεισμού.
Ακολούθως παρουσιάζεται αναλυτικά το φυλλάδιο, στο οποίο αποτυπώνονται λεπτομερώς οι οδηγίες αντισεισμικής προστασίας για τους εκπαιδευτικούς καθώς και οδηγίες αντισεισμικής προστασίας για το σπίτι και το σχολείο.
Γεωχωρικά Δεδομένα Ψηφιακών Χαρτών Διαχείρισης
Για την ολοκληρωμένη διαχείριση του Σεισμικού κινδύνου απαιτείται η δημιουργία ψηφιακών χαρτών. Οι χάρτες θα πρέπει να αποτυπώνουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες με στόχο να απεικονίζεται όσο πιο ρεαλιστικά η περιοχή ενδιαφέροντος.
Επομένως κάθε Δήμος θα πρέπει να συγκεντρώσει τα γεωχωρικά δεδομένα που απαιτούνται και στη συνέχεια να προβεί στη δημιουργία των αντίστοιχων ψηφιακών χαρτών διαχείρισης.
Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται το σύνολο των Γεωχωρικών Δεδομένων που απαιτούνται για τη δημιουργία των Ψηφιακών Χαρτών Διαχείρισης:
