Σταθερά στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. παραμένει η Ελλάδα στην ανακύκλωση, ενώ την ίδια ώρα, παρά τα ογκώδη πρόστιμα που καλείται να καταβάλει, διατηρεί ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ως προς τα απόβλητα που καταλήγουν σε ΧΑΔΑ (Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων).
Παρότι στη Γερμανία έχει διακοπεί εντελώς η λειτουργία των ΧΑΔΑ και σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Δανία μόνο το 1% καταλήγει σε χωματερές, η Ελλάδα εξακολουθεί να στέλνει το 85% των αποβλήτων της (στα ίδια επίπεδα κινούνται και η Βουλγαρία και η Ρουμανία) σε ΧΑΔΑ.
Τα τελευταία στοιχεία στο θέμα της ανακύκλωσης και της επεξεργασίας των αποβλήτων παρουσίασε στο πλαίσιο του τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ ο διευθυντής ε.τ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εντεταλμένος εκπρόσωπος της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος για θέματα κυκλικής οικονομίας και νησιωτικότητας Γιώργος Κρεμλής.
Το αποτέλεσμα της… άκρως αναποτελεσματικής διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα είναι η επιβολή προστίμων από την Ε.Ε., τα οποία αυτή τη στιγμή φθάνουν τα 104 εκατ. ευρώ. «Κάθε εξάμηνο, η χώρα μας πληρώνει πρόστιμο 40.000 ευρώ για κάθε ΧΑΔΑ που δεν έχει κλείσει», είπε ο κ. Κρεμλής, σημειώνοντας ότι αυτή τη στιγμή είναι ενεργοί 14 ΧΑΔΑ, 24 δεν έχουν αποκατασταθεί, ενώ 19 ΧΑΔΑ εμφανίζουν ελλιπή στοιχεία και συνεπώς λογίζονται ως εν λειτουργία.
Την ίδια ώρα, τα ποσοστά ανακύκλωσης στη χώρα μας είναι απογοητευτικά, καθώς αγγίζουν συνολικά το 19%, εκ των οποίων το 4% είναι κομποστοποίηση. «Στόχος της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι το 2020 το ποσοστό της ανακύκλωσης να φθάσει το 50%. Εάν δεν πιάσουμε τον στόχο, θα έρθουν και άλλα πρόστιμα», διευκρίνισε ο κ. Κρεμλής, σημειώνοντας ότι στην Ελλάδα περίπου το 80% καταλήγει σε ΧΑΔΑ και σε ΧΥΤΑ. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της Eurostat για το 2016 από τα οποία προκύπτει ότι από τους 5.354.000 τόνους απορριμμάτων που «παρήχθησαν» στην Ελλάδα, οι 4.415.000 τόνοι κατέληξαν σε χωματερές, περίπου 730.000 τόνοι πήγαν προς ανακύκλωση και 183.000 τόνοι προς κομποστοποίηση.
Μεγάλη απόσταση απομένει να καλυφθεί και για τα απόβλητα κατασκευών, αφού στόχος μέχρι το 2020 είναι να ανακυκλώνεται το 70%. «Υπάρχει οδηγία που λέει ότι πριν κατεδαφίσεις ένα κτίριο θα πρέπει να αφαιρέσεις τα ανακυκλώσιμα υλικά», είπε ο κ. Κρεμλής. Ωστόσο, το ποσοστό ανακύκλωσης αποβλήτων κατασκευών είναι μόλις 10% στην Ελλάδα.
Στόχο έχει θέσει η Ε.Ε. και για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, αλλά και για τα επικίνδυνα απόβλητα νοικοκυριών, τα οποία θα πρέπει από το 2025 να συλλέγονται χωριστά, ενώ μέχρι το 2024 τα βιοδιασπώμενα απόβλητα θα πρέπει να συλλέγονται επίσης ξεχωριστά ή να ανακυκλώνονται μέσω κομποστοποίησης.
Αξιοποίηση αποβλήτων
Την αξία της κυκλικής οικονομίας τόνισε κατά την ομιλία του στο συνέδριο της ΚΕΔΕ ο αναπληρωτής καθηγητής της Σχολής Μηχανολόγων-Μηχανικών του ΕΜΠ Κωνσταντίνος Αραβώσης. «Στην Ευρωπαϊκή Ενωση αυτή τη στιγμή δεν μιλούν για διαχείριση απορριμμάτων και κομποστοποίηση αλλά για την κυκλική οικονομία, δηλαδή την πλήρη αξιοποίηση των αποβλήτων ως πρώτων υλών και ενέργειας», είπε.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2017, τα χειρότερα ποσοστά ανακύκλωσης στην Ε.Ε. τα έχει η Μάλτα, μόλις 7%, ενώ την ίδια ώρα το 83% των αποβλήτων της καταλήγει σε χωματερές. Στην προτελευταία θέση βρίσκεται η Ρουμανία –13% των αποβλήτων πάει σε ανακύκλωση και το 69% σε χωματερή–, ενώ αμέσως μετά έρχεται η χώρα μας (19% ανακύκλωση, 80% χωματερή). Χαμηλά στη κατάταξη βρίσκεται και η Κύπρος – 17% των αποβλήτων σε ανακύκλωση και 75% σε χωματερή.
Στον αντίποδα, στις υψηλότερες θέσεις βρίσκεται η Πολωνία –44% ανακύκλωση και 36% σε χωματερές– και η Φινλανδία, η οποία ανακυκλώνει το 42% των αποβλήτων της. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί η Εσθονία, η οποία, παρά το γεγονός ότι ανακυκλώνει μόνο το 28% των απορριμμάτων της, εντούτοις καταλήγει σε χωματερές μόνο το 10% των αποβλήτων. Συνολικά, πάντως, η Ευρώπη θα κληθεί να αναπροσαρμόσει τις πρακτικές της, δεδομένου ότι πλέον η Κίνα έχει αποσυρθεί από την εισαγωγή απορριμμάτων (συνολικά εισήγαγε 8 εκατ. τόνους ετησίως).
Αναδημοσίευση από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/Εύα Καραμανώλη