Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
Αναμφισβήτητα οι εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς συγκυρίες τις οποίες βιώνουμε την εποχή αυτή, καθιστούν περισσότερο από ποτέ, το ρόλο των τοπικών και περιφερειακών Αρχών, καθοριστικό παράγοντα στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων, με έμφαση στην αειφορία, και την παροχή υπηρεσιών.
Και τούτο αφού σε εθνικό επίπεδο η επικρατούσα πλέον αντίληψη ταυτίζεται με την έννοια του «κράτους – στρατηγείου». Κράτος που προγραμματίζει την ανάπτυξη των επιτελικών του λειτουργιών και την αποκέντρωση των δημόσιων πολιτικών του με βάση την αρχή της επικουρικότητας. Παράλληλα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διευρύνεται ο ρόλος των περιφερειακών και τοπικών Αρχών στην προώθηση της τοπικής ανάπτυξης, ενώ σε διεθνές επίπεδο οι πολίτες απέναντι στα προβλήματα της παγκοσμιοποίησης αναζητούν απαντήσεις σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για τα προβλήματα της απασχόλησης της κοινωνικής φροντίδας και της πολιτιστικής ταυτότητας.
Επιβάλλεται λοιπόν, η νέα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ να έχει ριζοσπαστικό χαρακτήρα δίχως τις αποσπασματικές και άτολμες λύσεις του παρελθόντος, να αποβάλει τις παγιωμένες αγκυλώσεις του συγκεντρωτικού κράτους και να αναδείξει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές ως μοχλό ανάπτυξης, προόδου και ευημερίας στη χώρα μας.
ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΔΚΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Οι θέσεις της ΤΕΔΚΝΑ όπως αυτές εκφράστηκαν στα συμπεράσματα του Τακτικού της Συνεδρίου είναι:
Συμφωνούμε σε μια νέα ανασυγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τ.Α. εφόσον αυτή εντάσσεται σε μια συνολική διοικητική μεταρρύθμιση του Κράτους που περιλαμβάνει :
•Επιτελική Κεντρική Διοίκηση
•Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση (με αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο, αιρετό Περιφερειάρχη και τις Νομαρχίες ανεξάρτητες διοικητικές μονάδες που υπάγονται στην Περιφέρεια)
•Ισχυρή Πρωτοβάθμια Τ.Α. με διευρυμένες αρμοδιότητες και αυξημένους πόρους
Η μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας Τ.Α. πρέπει να γίνει σε 3 φάσεις:
•Α’ φάση: άμεση αποτίμηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ»
•Β’ φάση: χωροταξικό πλαίσιο και εθελοντική συνένωση με ισχυρά κίνητρα αξιοποιώντας και το Δ’ ΚΠΣ και εθνικούς πόρους.
•Γ’ φάση : συνενώσεις όπου αυτές κρίνονται απαραίτητες μετά την α’ και β’ φάση με κριτήρια πληθυσμιακά, γεωγραφικά, αναπτυξιακά, κοινωνικής συνοχής.
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ»
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΤΑ η αποτίμηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» που είχε τεθεί σαν πρώτη φάση για τη ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ μπορεί να επικεντρωθεί στα εξής:
Η Διοικητική Δομή και τα μέτρα που συνόδευσαν το πρόγραμμα αυτό βελτίωσαν μεν την προγενέστερη κατάσταση των 457 Δήμων και 5.318 Κοινοτήτων που μετετράπησαν σε 900 Δήμους και 133 Κοινότητες, πλην όμως απέτυχε ως προς τους στόχους και τα αποτελέσματα αφού δεν κατέστη δυνατόν να γίνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση ισχυρή και αποτελεσματική.
Ως κύριοι λόγοι των αρνητικών αποτελεσμάτων αναφέρονται στη μελέτη:
Α. Η μεταρρύθμιση δε συνοδεύτηκε από μία συνολική μεταρρύθμιση του Διοικητικού Συστήματος αφού παρέμεινε ο ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟΣ
Β. Ο μη ορθολογικός σχεδιασμός των Διοικητικών ορίων αφού δεν υπήρξαν συγκεκριμένα ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΟΣ.
Γ. Η μη αλλαγή του ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ και μη προσαρμογή στα νέα δεδομένα.
Δ. Η μη αντιμετώπιση των ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΩΝ και των ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι, επομένως την ανάγκη ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΗΜΩΝ και τη διάκριση ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ανάλογα με την κατηγοριοποίηση αυτή (π.χ. οι νησιωτικοί Δήμοι).
Προφανώς εκτός αυτών των γενικών επισημάνσεων για την ορθή αποτίμηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» απαιτείται ενδελεχής ανά Δήμο διακρίβωση των αστοχιών που ευθύνονται για την αποτυχία του προγράμματος.
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Όπως επισημάνθηκε στο συνέδριό μας είναι πλέον ώριμο και κοινά αποδεκτό το αίτημα για την αντιμετώπιση θεσμικά και οργανωμένα των σημαντικότερων προβλημάτων της Μητροπολιτικής περιοχής της Αττικής.
Όμως σύμφωνα και με την προαναφερθείσα αποτίμηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος «ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» θα ήταν νέο λάθος η μη αντιμετώπιση και στη νέα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ των ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΩΝ και των ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι και βέβαια οι Μητροπολιτικοί Δήμοι ( ηπειρωτικοί και νησιωτικοί ) της Αττικής.
Τα προβλήματα αυτά αφορούν αφενός στα κοινά προβλήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Ελλάδας και κυρίως στη μη αλλαγή του ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ αλλά επιπρόσθετα αναφέρονται στις ιδιαιτερότητες των συνθηκών που επικρατούν στο Μητροπολιτικό Κέντρο.
Ενδεικτικά αναφέρονται στις διάφορες μελέτες:
•Η πολυαρχία
•Η έλλειψη συντονισμού
•Ο συνωστισμός μεγάλου αριθμού φορέων του κράτους και μη, με επικαλυπτόμενες αρμοδιότητες
•Η απουσία ενιαίου σχεδιασμού
•Η έλλειψη συμπληρωματικότητας και συνέργειας
•Τα σύνθετα και αλληλένδετα προβλήματα στις διάφορες λειτουργίες
•Οι ιδιαίτερες συνθήκες των νησιών της Περιφέρειας Αττικής και η ιδιαίτερη σημασία τους για την Αθήνα και τη χώρα μας.
ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ
Η πρόταση λοιπόν για την επιτυχή αντιμετώπιση του εγχειρήματος στην Αττική επικεντρώνεται στα εξής:
Α. ΙΣΧΥΡΟΙ ΔΗΜΟΙ με
1. ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ (Διοικητική και Οικονομική Αυτοτέλεια, Ανθρώπινο Δυναμικό, Αξιοποίηση Κοινωνίας της Πληροφορίας (ψηφιακοί Δήμοι), κ.λ.π.
2. ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΩΣΕΙΣ ΔΗΜΩΝ Η΄ ΔΗΜΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ
3. ΙΔΡΥΣΗ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΔΗΜΩΝ (Α’ ΒΑΘΜΟΥ) (επικουρικά), σύμφωνα με την §3 του άρ.102 του Συντάγματος για την εκτέλεση έργων και παροχή υπηρεσιών με ταυτόχρονη παραχώρηση των αρμοδιοτήτων αυτών από τους συμμετέχοντες Δήμους ώστε να εξασφαλίζεται σε περίπτωση αδυναμίας τους, η επάρκεια στην απορρόφηση κονδυλίων, η σωστή και έγκαιρη εκτέλεση έργων, η αποτελεσματική και αρμονική σε όλους τους Δημότες χωρίς αποκλεισμούς παροχή των υπηρεσιών ως και οικονομία κλίμακος.
Ειδικότερα σαν αντικείμενο του έργου των ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ αυτών που θα μπορέσουν να λειτουργήσουν σαν πρόκριμα μελλοντικών συνενώσεων Δήμων, μετά τη δοκιμασία όμως στην πράξη και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων λειτουργίας τους αναφέρονται τα εξής :
•Η οργάνωση πλήρους Τεχνικής Υπηρεσίας
•Η οργάνωση σύγχρονης και αποτελεσματικής Οικονομικής Υπηρεσίας
•Η ολοκληρωμένη οργάνωση κοινωνικών Υπηρεσιών
•Η αποτελεσματική οργάνωση και αξιοποίηση του μηχανολογικού εξοπλισμού για την ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών της καθημερινότητας (οδοποιία, καθαριότητα, κλπ).
Παράλληλα οι Δήμοι θα πρέπει να κρατήσουν τις εξής αρμοδιότητες:
•Το σχεδιασμό και την κατάρτιση ολοκληρωμένων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ με κοινωνική διαβούλευση και δημοκρατικό προγραμματισμό
•Τη Διοικητική Εξυπηρέτηση σε όλους τους τομείς, ιδιαίτερα με την πλήρη αξιοποίηση του ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΔΗΜΟΥ και των ΚΕΠ.
•Την αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων συντήρησης και βελτίωσης των δικτύων
•Την οργάνωση κλιμακίων άμεσης δράσης σε περίπτωση ανάγκης πολιτικής προστασίας
•Τον έλεγχο των κανονιστικών αποφάσεων ιδιαίτερα στους τομείς προστασίας οικιστικού, πολιτιστικού και φυσικού περιβάλλοντος
•Τις βασικές υποδομές κοινωνικής φροντίδας (βοήθεια στο σπίτι, ΚΑΠΗ, κλπ)
•Τις πολιτιστικές, αθλητικές και λοιπές δραστηριότητες με ευρεία αξιοποίηση και των διαδημοτικών συνεργασιών.
Β. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ σε μητροπολιτικές ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
Με δεδομένο ότι ακόμα και αν γίνουν ισχυροί οι Δήμοι στην Αττική δεν μπορούν να καλύψουν τα προβλήματα πολυαρχίας, έλλειψης συντονισμού, ενιαίου σχεδιασμού, κλπ. όπως προαναφέρθηκαν και θεωρώντας ότι η προτεινόμενη Διοικητική μεταρρύθμιση στη δεύτερη βαθμίδα της Αυτοδιοίκησης με την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση καλύπτει τις διακριτές αρμοδιότητες της β΄ βαθμίδας, προβάλλει η ανάγκη καθιέρωσης ενός ευέλικτου συστήματος ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ στις λεγόμενες ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ που άπτονται αρμοδιοτήτων της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης.
Σύμφωνα με τις μελέτες των ειδικών,
