Πρώτα από όλα καλημέρα σε όλους και σε όλες.
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, αξιότιμοι κύριοι Δήμαρχοι, αγαπητοί συνάδελφοι του Α’ και του Β ‘ Βαθμού, κυρίες και κύριοι.
Με χαρά παραβρίσκομαι σήμερα ανάμεσα σε συναδέλφους του Α’ Βαθμού Αυτοδιοίκησης, με τους οποίους μας ενώνει πέρα από τη φιλία μας και την κοινή μας αγάπη και την αγωνία για το μέλλον της Αττικής και της Αυτοδιοίκησης.
Θέλω με την ευκαιρία του τακτικού Συνεδρίου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, πέρα από τις ευχές για ένα γόνιμο και δημιουργικό διάλογο όπως είθισται συνήθως, να επαναλάβω ορισμένα ζητήματα, που αν και κρίσιμα για την ανάπτυξη της Αττικής, εντούτοις απουσιάζουν από τον δημόσιο διάλογο.
Βρισκόμαστε επίσημα έναν ακριβώς χρόνο πριν από τη διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών. Σκεφτείτε ότι σήμερα που έχουμε 23, του χρόνου τέτοια εποχή θα έχουμε εκλογές. Δηλαδή πάνω εκεί που θα γίνονται οι εξετάσεις των μαθητών. Να ξέρουμε σε τι κλίμα θα είμαστε του χρόνου. Λοιπόν, και μόλις επτά μήνες πριν τη τυπική λήξη της διαχειριστικής περιόδου 2007-2013, του γνωστού μας ΕΣΠΑ. Μόλις επτά μήνες μας απομένουν για να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες συμβασιοποίησης πλήθους έργων υποδομής που τρέχουν σε όλους τους Δήμους της Αττικής. Διαφορετικά, διατρέχουμε ένα διπλό κίνδυνο: και τα έργα να μείνουν στη μέση και να μην ολοκληρωθούν, αλλά και να ζητηθεί από τα ευρωπαϊκά Όργανα κάποια στιγμή να επιστραφούν τα χρήματα που έχουν δοθεί, για ημιτελή έργα.
Αντιλαμβάνεστε φαντάζομαι όλοι το δυσβάσταχτο βάρος που θα σημαίνει για την πατρίδα μας μια τέτοια διπλή αποτυχία. Και τα έργα να μη γίνουν και τα χρήματα να μας ζητούν πίσω.
Έχουμε όλοι μας ένα μεγάλο βάρος, ένα ιστορικό χρέος θα έλεγα, να ολοκληρώσει ο καθένας τα έργα που ο Δήμος του έχει ζητήσει να ενταχθούν στο ΕΣΠΑ.
Επανέρχομαι σήμερα σε αυτό το θέμα μείζονος σημασίας, στο οποίο έχω κατ’ επανάληψη και σε όλους τους τόνους αναφερθεί στο παρελθόν και το οποίο αποτελεί κομβικό σημείο αναφοράς και αξιολόγησης για ολόκληρη τη χώρα. Δεν μπορούμε να μιλάμε για ανάπτυξη και καταπολέμηση της ανεργίας και εμείς οι ίδιοι να μη δίνουμε το 100% των δυνάμεών μας για τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση των κοινοτικών πόρων. Δεν μπορεί εμείς οι ίδιοι να βάζουμε τρικλοποδιές και να μπλοκάρουμε μεγάλα έργα, με πρόσχημα τη μια φορά το περιβάλλον, την άλλη τις διαδικασίες, την τρίτη φορά τους εργολάβους και τα συμφέροντα και πάει λέγοντας. Δεν μπορεί να έχουμε στα χέρια μας το μεγάλο όπλο που λέγεται ΕΣΠΑ και να το αφήνουμε στην ντουλάπα επειδή κάποιοι έχουν βολευτεί με την υπάρχουσα κατάσταση και δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα. Δεν μπορεί αν ανεχόμαστε συναδέλφους, πολύ λίγους, ελάχιστους, που τορπιλίζουν κάθε προσπάθεια να δοθούν μόνιμες και βιώσιμες λύσεις σε χρόνια προβλήματα που ταλαιπωρούν τους πολίτες της Αττικής, επειδή απλώς επιδιώκουν να διατηρήσουν τα όποια προνόμια κατέχουν για πολλές δεκαετίες.
Μόλις χθες το Συμβούλιο Επικρατείας έδωσε απαντήσεις και απέρριψε όλους τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς Δήμων που αντιδρούσαν στο μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο της Αττικής, την κατασκευή των τεσσάρων εργοστασίων διαχείρισης απορριμμάτων, που θα λύσουν οριστικά το πρόβλημα.
Πάντα ήμουν ειλικρινής μαζί σας. Ποτέ δεν υποσχέθηκα πράγματα που δεν μπορούσα να κάνω και ποτέ δεν έκανα πράγματα με γνώμονα την προσωπική ή την κομματική ταυτότητα του καθενός. Γνωστό σε όλους νομίζω.
Όλα τα έργα που έγιναν και γίνονται στην Αττική, είναι αποτέλεσμα της αμοιβαίας σχέσης εμπιστοσύνης που έχουμε κτίσει τόσα χρόνια και πάντα με βάση την ωριμότητα των έργων.
Ποτέ δεν μπήκαν άλλες σκοπιμότητες και ποτέ δεν έγινε κανενός είδους διαχωρισμός των Δήμων. Το πρόγραμμα των εκτελούμενων έργων της Περιφέρειας Αττικής το αποδεικνύει αυτό.
Επιτρέψτε μου όμως ορισμένες επισημάνσεις που αφορούν τόσο τις απορροφήσεις των συγχρηματοδοτούμενων από κοινοτικούς πόρους έργων, όσο και των συγχρηματοδοτούμενων από πόρους της Περιφέρειας Αττικής Έργων.
Ας δούμε προς χάριν της συζήτησης ορισμένα οικονομικά στοιχεία, χωρίς να σας κουράσω, τα οποία όμως παρουσιάζουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Πόροι Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής ΕΣΠΑ Αττικής. Από τους συγχρηματοδοτούμενους πόρους εκτελείται μια πλειάδα διαφορετικών δράσεων που αγγίζει σχεδόν όλους τους τομείς που άπτονται της ποιότητας ζωής των πολιτών, όπως έργα διαχείρισης και διανομής ύδατος, επεξεργασία υδάτων και λύματα, έργα διαχείρισης οικιακών και βιομηχανικών αποβλήτων, έργα ανάπτυξης πολιτιστικών υποδομών, έργα κοινωνικών υποδομών με έμφαση στις υποδομές φροντίδας παιδιών, έργα που αφορούν την αγροτική και αστική αναζωογόνηση, αστικές αναπλάσεις, δημιουργία χώρων πρασίνου, διαμορφώσεις οδών με βιοκλιματικά στοιχεία, δημιουργία ποδηλατοδρόμων και τα λοιπά.
Παραθέτω ορισμένα στοιχεία πολύ ενδιαφέροντα, οικονομικά στοιχεία, τα οποία θα δώσουν τροφή για τη γόνιμη συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.
Πρώτον. Έργα από το ΕΣΠΑ που εκτελούν απευθείας οι Δήμοι. Ο προϋπολογισμός που είναι ενταγμένα τα έργα είναι 321 εκατομμύρια. Οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί είναι 185 εκατομμύρια. Ενταγμένα μη συμβασιοποιημένα, 82 εκατομμύρια. Πληρωμές έχουμε μόνο 111 εκατομμύρια. Σύνολο δράσεων 147.
Εδώ είναι το πρώτο κλειδί για εμάς όλους. Εάν τρέξουμε τις πληρωμές και πάμε στα 321, κερδίσαμε το στοίχημα. Δική σας είναι η υπόθεση, δεν είναι δική μας η υπόθεση. Εμείς τα βάλαμε, τα εντάξαμε, τα συμβασιοποιήσατε, ορισμένα δεν τα συμβασιοποιήσατε, τώρα πρέπει να τρέξει το έργο. Όποιο δεν τρέχει και δείτε ότι κολλάει, είναι αμαρτία από το Θεό. Θα γυρίσει ανάποδα. Θα έρθει λοιπόν τέλος Ιουνίου ο Κοινοτικός Επίτροπος και θα πει τα έργα τα οποία είναι έξι μηνών, εγώ λέω δύο χρόνια, απεντάσσονται. Αυτή την κουβέντα και τη φασαρία είχαμε με το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Και κύριε Πρόεδρε, ειλικρινά, κάντε μια Ημερίδα που να έρθει εδώ ο Υπουργός Ανάπτυξης, για να ξεκαθαρίσουμε το θέμα μεταξύ Δήμων και Περιφέρειας ως προς την ένταξη και την απόδοση των χρημάτων, την αξιοποίηση, την απορρόφηση, για να δούμε τι ακριβώς γίνεται.
Παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό 25% των προς διάθεση χρημάτων, έχει δεσμευτεί σε έργα τα οποία έχουν ενταχθεί, αλλά για πολλούς λόγους και διαφόρους λόγους δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί.
Χρειάζεται λοιπόν πολύ μεγάλη προσοχή από τη μεριά των Δήμων όταν ζητούν εντάξεις νέων έργων. Κατανοώ πλήρως ότι η ένταξη είναι η αρχή, το πρώτο και ουσιαστικότερο βήμα μιας μακρόχρονης διαδικασίας. Όμως χρειάζεται σύνεση και φειδώ. Δεν πρέπει στο βωμό των όποιων επιδιώξεων και της όποιας δημιουργίας πρόσκαιρων εντυπώσεων, να θυσιάζουμε την ουσία. Πρέπει να φροντίζουμε με την ίδια επιμέλεια και τα επόμενα στάδια, με έμφαση στην υλοποίηση και την αποτελεσματική περαίωση των έργων. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να δεσμεύονται υπεραπαραίτητοι πόροι, χωρίς να παράγεται απτό αποτέλεσμα. Το μόνο που επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο είναι αυτοί οι πόροι να χάνονται άπαξ και δια παντός.
Τι μας λένε οι αριθμοί αυτοί; Ότι οι διάφοροι φορείς, αλλά και οι Δήμοι, εξαντλούν την προσπάθειά τους στο να εντάξουν το έργο, αλλά όχι και να τρέξουν τις διαδικασίες για να υπογράψουν συμβάσεις και να προχωρήσουν την κατασκευή των έργων και στην απορρόφηση των πόρων. Αγωνιούν και πανηγυρίζουν μόνο για το εναρκτήριο λάκτισμα και ξεχνούν ότι αυτό που έχει τελικά σημασία είναι η γραμμή του τερματισμού. Και βέβαια μέσα σε αυτά έχουμε, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, πολλές αλλαγές προσώπων και κυβερνήσεων, συχνές εκλογές, πολλές αλλαγές νόμων. Σκεφτείτε από το 2009 μέχρι σήμερα πόσοι πρωθυπουργοί άλλαξαν, πόσοι υπουργοί, πόσοι υφυπουργοί, πόσοι γενικοί γραμματείς, πόσοι Πρόεδροι Οργανισμών και σε πόσο χρονικό διάστημα γίνονταν οι αλλαγές.
Σε σημαντικό βέβαια βαθμό η καθυστέρηση αυτή δεν οφείλεται αποκλειστικά σε ολιγωρία των Υπηρεσιών, αλλά και στις συνεχείς ενστάσεις και τις προσφυγές εμπλεκομένων, στην απουσία πόρων για υπέρογκα ποσά για απαλλοτριώσεις, την καθυστέρηση έκδοσης αδειοδοτήσεων.
Αυτά τα θέματα εξακολουθούν να μας βασανίζουν και νομίζω ότι τα ίδια προβλήματα έρχονται και επανέρχονται.
Επιτρέψτε μου μια ειδική αναφορά στο κοινωνικό ευαίσθητο θέμα των Παιδικών Σταθμών. Όλοι γνωρίζουμε πόσο σημαντική είναι η επίδρασή του στον αγώνα που η σύγχρονη οικογένεια δίνει καθημερινά προκειμένου να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στον σύνθετο ρόλο της στους χαλεπούς οικονομικά καιρούς που περνάμε.
Πιο συγκεκριμένα έχουμε τα ακόλουθα στοιχεία. Αριθμός Σταθμών 41, προϋπολογισμοί 79 εκατομμύρια, συμβάσεις 52 εκατομμύρια, πληρωμές μέχρι σήμερα 14 εκατομμύρια. Δηλαδή από τα 79 στα 14 είναι το 15%.
Λοιπόν, εκ των προαναφερόμενων 41 Σταθμών, μέχρι σήμερα δεν έχει αποπερατωθεί κανένας. Αντίθετα, στους περισσότερους από τους μισούς εμφανίζονται προβλήματα είτε στη διαδικασία συμβασιοποίησης, είτε πολύ αργές απορροφήσεις κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης.
Χρειάζεται λοιπόν μεγαλύτερη προσοχή και ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση από όλους μας.
Συχνά παρουσιάζονται και αντιδράσεις κατοίκων αδικαιολόγητες και μάλλον αβάσιμες τις περισσότερες φορές, όπως στην περίπτωση του Βρεφονηπιακού Σταθμού στο Αιγάλεω.
Επιπρόσθετα, θέλω να τονίσω ένα ακόμη κομβικό σημείο αναφορικά με την ένταξη ενός έργου. Για να ενταχθεί ένα έργο απαιτείται πρώτα από όλα η ύπαρξη μιας πλήρους και ώριμης μελέτης. Όλοι ξέρουμε από την εμπειρία μας μέχρι σήμερα πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί αυτό. Οφείλουμε όμως να το προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις.
Ένα άλλο θέμα για τα έργα. Έργα που εκτελεί η Περιφέρεια Αττικής με τελικό αποδέκτη τους Δήμους. Προϋπολογισμός ένταξης 595 εκατομμύρια, συμβάσεις 242 εκατομμύρια, δημοπρατημένα ή σε διαδικασία δημοπράτησης 297 εκατομμύρια, πληρωμές μέχρι σήμερα 120 εκατομμύρια. Δηλαδή έχουμε απόκλιση από τα 595 που είναι ενταγμένα, στα 120 που είναι οι πληρωμές. Και αυτό πρέπει να το τρέξουμε όσο το δυνατόν περισσότερο.
Για τα συμβασιοποιημένα υπάρχει ας πούμε το θέμα του χρόνου το οποίο μπορούμε να το εξαντλήσουμε μέχρι το 2015. Όμως τα έργα, τα κεφάλαια τα οποία είναι μη συμβασιοποιημένα και είναι προς συμβασιοποίηση, εκεί είναι ο μεγάλος ο κίνδυνος, που μέχρι το τέλος του 2013, που είναι χρήματα ας πούμε του ΕΣΠΑ, πρέπει αυτά να υπογραφούν.
Παρατηρούμε ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ύψους 50% των προς διάθεση χρημάτων, έχει δεσμευτεί σε έργα τα οποία είτε έχουν δημοπρατηθεί η συντριπτική πλειοψηφία τους, είτε βρίσκονται σε διαδικασία δημοπράτησης, αλλά και για πολλούς και διαφόρους λόγους που σας είπα, δεν έχουν ακόμη συμβασιοποιηθεί. Οι λόγοι αυτοί είναι είτε κολλήματα και καθυστερήσεις της διαδικασίας, η οποία προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία, διαδικασία προσφυγών σε όλα τα στάδια, αιτήσεις ακύρωσης και αναστολής στο ΣτΕ και σε άλλα διοικητικά δικαστήρια, είτε άλλες καθυστερήσεις όπως εμπλοκή της Αρχαιολογίας σε όλα τα έργα υπαίθρου, υδραυλικά, αντιπλημμυρικά και τα λοιπά. Ακόμη και λόγοι υπερβολικού φόρτου εργασίας, αλλά και υποστελέχωσης των Υπηρεσιών μας, θέμα το οποίο έχω κατ’ επανάληψη θέσει στο παρελθόν.
Έργα από πόρους της Περιφέρειας Αττικής. Επιτρέψτε μου να παραθέσω εδώ και ορισμένα συγκεντρωτικά ποσοτικά στοιχεία. Προτεινόμενες πιστώσεις 2013 για έργα 187 εκατομμύρια, προτεινόμενες πιστώσεις για ολοκληρωμένα έργα 19 εκατομμύρια, προτεινόμενες πιστώσεις για εκτελούμενα έργα 47 εκατομμύρια, προτεινόμενες πιστώσεις για δημοπρατημένα και υπό δημοπράτηση 42 εκατομμύρια, προτεινόμενες πιστώσεις για ενταγμένα έργα 77 εκατομμύρια.
Θέλω να σας πω κάτι, το οποίο έχετε παρακολουθήσει πολλές φορές πολλοί από εσάς στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Δεν είναι δυνατόν να δέχομαι εγώ κριτική από μια ότι δεν απορροφούμε τα έργα και δεν ρίχνουμε τα χρήματα στην αγορά και από την άλλη να καθυστερούν τα έργα στους Δήμους. Δεν γίνεται. Κάπου υπάρχει μια αντίφαση.
Λοιπόν, πρέπει να δούμε τι ακριβώς γίνεται για να μπορέσουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα. Και στις δύο περιπτώσεις μια φορά, δεν φταίει η Περιφέρεια.
Κλείνοντας και για να μη δημιουργηθούν λάθος εντυπώσεις, θέλω εμφατικά να αναφέρω ότι σίγουρα είμαστε σε καλό δρόμο. Παρά τις δυσκολίες που προκαλούνται από τη δαιδαλώδη νομοθεσία, παρά την έλλειψη ουσιαστικής συνδρομής από την κεντρική διοίκηση, παρά τις όποιες διαφωνίες μας, παρότι έχουμε να διαχειριστούμε κοινοτικούς πόρους που υπερβαίνουν το ένα δις διακόσια εκατομμύρια και ίδιους πόρους που υπερβαίνουν τα 187 εκατομμύρια ευρώ, στεκόμαστε στο ύψος μας. Κάθε μέρα αποδεικνύουμε ότι είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις περιστάσεις. Χρειάζεται όμως, όπως προείπα, μεγαλύτερη προσπάθεια και ακόμη μεγαλύτερη εγρήγορση από όλους μας. Ας μη ξεχνάμε ότι μέχρι τέλος του 2015 πρέπει το σύνολο των διατεθειμένων πόρων και από το ΕΣΠΑ και από την Περιφέρεια Αττικής, να έχει απορροφηθεί ολοκληρωτικά. Σε διαφορετική περίπτωση χάνεται. Κυρίως για το ΕΣΠΑ.
Έχουμε στην πράξη δείξει τις προθέσεις μας προς τον Α’ Βαθμό. Είμαστε δίπλα με έργα και όχι με λόγια. Εκτιμούμε όμως ότι υπάρχουν ακόμη περιθώρια περαιτέρω συνεργασίας, πάντα με στόχο το όφελος των πολιτών, των τοπικών κοινωνιών της Αττικής, που είμαι σίγουρος ότι όλοι σας καταβάλλετε κάθε δυνατή προσπάθεια. Είμαστε όλοι επιβάτες στο ίδιο καράβι, τη χώρα μας δηλαδή και την Αττική, που προσπαθεί να βγει από την περιδίνηση των τελευταίων χρόνων. Όλοι μαζί αν συνεργαστούμε, που συνεργαζόμαστε, αλλά μεγαλύτερο βαθμό, αυτό εννοώ, θα τα καταφέρουμε, όπως έγινε και άλλες φορές στο παρελθόν. Εάν όμως περιχαρακωθούμε ο καθένας στον χώρο του, το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό για όλους. Πρέπει όλοι μαζί να διεκδικήσουμε αυτό που οι ευρωπαϊκές προηγμένες χώρες κάνουν εδώ και χρόνια, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση ως ένα ενιαίο σύστημα διοίκησης της χώρας. Έχουμε ήδη αργήσει στην υλοποίηση αυτού του αναγκαίου βήματος, με ευθύνη κυρίως της κεντρικής εξουσίας. Περιφέρειες και Δήμοι μπορούν να είναι μαζί ο μοχλός της νέας παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, τώρα που όπως όλα δείχνουν, και μακάρι να είναι έτσι, το καράβι απέφυγε την ξέρα της χρεοκοπίας.
Κλείνοντας, αγαπητέ Πρόεδρε, φίλε Νίκο, θέλω να πω ότι εγώ είμαι στη διάθεσή σας, χωρίς βερμπαλισμούς, και χωρίς ευχές και κατάρες. Είμαι επί της ουσίας. Έτσι είναι ο χαρακτήρας μου, έτσι έχω μάθει από μικρό παιδί. Τα σύκα-σύκα και η σκάφη-σκάφη. Λοιπόν, να βάλουμε τα πράγματα και τα προβλήματα ποια είναι με τους Δήμους, ξεχωριστά ο καθένας και όλοι μαζί, να πορευτούμε ώστε να μην κατηγορηθούμε στο τέλος ότι δεν αξιοποιήσαμε τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Αυτή είναι η δική μου υποχρέωση, αλλά και η δική σας η ευθύνη. Τα έργα τα εντάσσουμε, εσείς τα δημοπρατείτε. Άρα λοιπόν πρέπει να τρέξουμε και τις συμβάσεις και τις πληρωμές, ώστε να εμφανίσουμε τέλος του 2013 και αρχές του 2014, την καλύτερη δυνατή αριθμητική εικόνα, ώστε να μην έχει να λέει κανείς τίποτα για τον Α’ και για τον Β’ Βαθμό. Ειδικά σε αυτούς τους καιρούς που άνοιξαν κάποιοι κάποια βιβλία και διαβάζουν ανάποδα τις σελίδες.
Να είστε καλά, ευχαριστώ πολύ.
